Reïntegratielogboek "Mijn weg uit de WAO"
Op de weg van WAO naar werk, krijg je te maken met allerlei instanties en functionarissen op onbekend en moeilijk terrein. Een voorgeprogrammeerd logboek kan handig zijn om op het juiste moment de goede stappen te zetten. Niet elke stap is even groot en het kan wel even duren voor je aan een vervolgstap toe bent. Dit logboek biedt het overzicht en de uitweg. Hanteer het en je houdt uiteindelijk ook nog een interessant ego-document over.
Hieronder volgt stapsgewijs de basisinformatie die je nodig hebt en verwijzing naar bronnen voor (nog) meer hulp.
Uitgave: FNV, postbus 8456, 1005 AL Amsterdam, tel. 020-5816300,
www.fnv.nl
Publieksservice FNV: 0900-3300300
STAP 1
Werk kwijt door ziekte? Tijd voor verwerking !
De eerste stap is eerder een pas op de plaats. Je doet er goed aan tijd te nemen voor het verwerken van de gevolgen van het ziek worden en het niet meer kunnen werken. Tot rust komen, leren omgaan met verlies, verwerken van burn out en werkstress zijn van groot belang. Er is er tijd en ruimte nodig om te herstellen.
Tip: bijna iedereen denkt, ik ga snel weer aan het werk. Heel vaak valt dat tegen, dan duurt het veel langer. Er zijn ook in jouw stad, dorp, straat, familie mensen met vergelijkbare ervaringen. Als het jou overkomt, kun je steun vinden bij een ervaringsdeskundige grote kans dat hij jou een beetje kan coachen. Het helpt ook om de last te verdelen en je partner niet teveel te belasten.
Je kunt heel dichtbij hulp krijgen van:
- je partner
- een goede vriend of vriendin
En van derden:
- een ervaringsdeskundige die je wil coachen
- iemand van een patiëntenvereniging of WAO-groep
- je huisarts
- je specialist
- een maatschappelijk werker
Mensen die je pad kruisen, zijn in ieder geval:
- de arboarts
- je werkgever
STAP 2
Afgekeurd, niet afgeschreven
Ziekte en verlies van werk hoeven niet alleen maar negatieve ervaringen te zijn. Ze bieden ook nieuwe inzichten. Die kunnen de basis zijn van een nieuw gevoel van eigenwaarde en van beter reageren op reacties uit de omgeving. Jezelf tegenkomen kan helpen om uit te groeien tot een persoonlijkheid die zijn zwakke en sterke kanten kent.
Tip: ‘Je bent de optelsom van je mogelijkheden, niet de aftreksom van je onmogelijkheden.’ Dit is het motto van een "orientatiecursus" voor mensen die korter of langer ziek zijn en daardoor hun werk hebben verloren. Kijk eens in een huis-aan-huisblad of bij jou in de buurt ook zo'n cursus wordt gegeven. Het grote voordeel is dat je niet steeds je eigen motor hoeft te zijn om eens anders tegen je werkelijkheid aan te kijken.
Instanties:
- de vakbond
- een belangenorganisatie van zieken/arbeidsongeschikten
- een cursusorganisatie
Functionarissen bij de uitvoeringsorganisatie:
- de verzekeringsarts
- de arbeidsdeskundige
STAP 3
Keuze voor nieuw of ander werk
Aan de basis van elke keuze tot terugkeer in het arbeidsproces staat zelfonderzoek: wat zijn mijn persoonlijke waarden, wat kan ik goed, wat zijn mijn kernkwaliteiten, mijn positieve en negatieve eigenschappen, wat motiveert me? Daarbij horen ook vragen als: wat heb ik te bieden, wat zijn mijn vaardigheden, scholing en opleiding, persoonlijke voorkeuren (werk, taken en verantwoordelijkheden, bedrijfssector, typen bedrijven, arbeidsomstandigheden, wensberoep, profielschets).
De antwoorden op deze vragen leveren meestal een plan van aanpak op:
- een omschrijving van ‘mijn ideale baan’;
- het overzicht van de kwaliteiten en vaardigheden die daarbij horen;
- de beperkingen waarmee ik moet leven;
- de bijpassende beroepsrichting(en);
- de voorwaarden waaraan het toekomstige werk minimaal moet voldoen;
denk aan: voltijd/deeltijd/aantal uren/spreiding door de werkweek, arbeidsomstandigheden, aanpassingen aan de werkplek, speciale voorzieningen, ook van en naar het werk, inwerktijd, begeleiding, bijscholing
Tip: het allermoeilijkste is om los te komen van je eigen beroep - als schilder, boekhouder, journalist was je trots op je werk en eigenlijk vind je dat je geknipt bent voor het beroep dat je niet meer kunt/mag doen. Misschien kun je eens een dagje met iemand meelopen in een heel ander vak leuk om te ondekken waarom iemand anders trots is over een heel ander vak.
Tip: meestal kun je in de leeszaal van de bibliotheek uitgebreide informatie vinden over beroepen en opleidingen. Kies niet te snel, maar neem de tijd om eens goed om je heen te kijken.
STAP 4
Oriëntatie op de arbeidsmarkt
Welke mogelijkheden biedt de beroepsrichting die ik heb gekozen? Waar ga ik zoeken?
- personeelsadvertenties in kranten, vakbladen
- vacaturebanken op internetsites
- bij het arbeidsbureau
- via-via
Welke belemmeringen kan ik nog tegenkomen en hoe kan ik deze oplossen?
Tip: een speciaal punt is wat je wel of niet vertelt over je beperkingen of je ziekte. Als je een nieuwe relatie met een werkgever start is het niet handig om dingen achter te houden over je ziekte. Dan is de vraag vooral wanneer je wat vertelt. Het is in ieder geval niet handig je ziekte als binnenkomer te gebruiken bij een sollicitatiegesprek. Als je zeker weet dat je geschikt bent voor de functie die je graag wil, is het toch logisch dat je je kwaliteiten voorop zet.
Welke organisaties zijn er om mij daarbij te steunen en zijn ook subsidies die ik kan benutten?
Er is een speciale afdeling arbeidsintegratie op het arbeidsbureau, daar kun je steun vragen voor je plan. Zij weten ook alles van subsidies. Verder kunnen ook belangenorganisaties of vakbonden je de weg wijzen.
STAP 5
Scholing
Vaak is om- of bijscholing nodig. Je kunt de uitvoeringsinstelling (Cadans, GUO, GAK, SFB, USZO) om een vergoeding vragen. Deze kijkt of de omscholing noodzakelijk en haalbaar is. Er wordt gekeken naar de ernst van je ziekte, je beperkingen, je (voor)opleidingen en naar je motivatie om te leren. Niet alle scholingsaanvragen worden goedgekeurd. Meestal gaat het om kortdurende beroepsgerichte opleidingen. Ook kunnen algemeen vormende opleidingen worden betaald, bijvoorbeeld wanneer je weinig opleiding hebt gehad. De uitvoeringsinstelling kan ook de kosten vergoeden die verbonden zijn aan een beroepenoriëntatiecursus of een sollicitatietraining.
Tip: bij bibliotheken en bij arbeidsbureaus vind je informatiepunten voor opleidingen en scholingen.
Welke scholing/opleiding zou je willen doen?
STAP 6
Een baan vinden
Allereerst is het van belang te geloven dat er werk is. Vervolgens is het zaak ervaring op te doen met solliciteren (brief, gesprek). Een sollicitatietraining of een sollicitatieclub kunnen daarbij hulp bieden.
Tip: Misschien heb je negatieve ervaringen met solliciteren. Die hebben waarschijnlijk je gevoel van eigenwaarde geen goed gedaan. Laat je niet al te veel ontmoedigen door deze afwijzingen als je werd beoordeeld op grond van je ziektegeschiedenis en je beperkingen. Het bedrijf waar je had gesolliciteerd, stond blijkbaar niet open voor jou met al je kwaliteiten. Ga na of onterechte beelden een rol hebben gespeeld en probeer daar in een volgende sollicitatie rekening mee te houden.
Je kunt gemakkelijker een brief schrijven of een gesprek voeren als je meer weet van werk dat wordt aangeboden. Denk je dat je verder komt als je eerst een werkervaringsproject of vrijwilligerswerk doet?
Ben je misschien iemand voor een eigen bedrijf? (Veel informatie voor starters vind je bij de kamer van koophandel)
STAP 7
Hulpmiddelen bij de terugkeer naar werk
Om het voor werkgevers aantrekkelijker te maken om mensen met een ziekteverleden aan te nemen, kent de wet op de reïntegratie een hele reeks regelingen.
De belangrijkste zijn:
- loonkostensubsidie
- inwerk- en begeleidingssubsidie
- proefplaatsing
- arbeidstherapeutische plaatsing
- loondispensatie
- loonsuppletie
- werken zonder ‘afgeschat’ te worden
- aanpassingen werkvoorzieningen.
Welke regelingen ken je en welke zouden je kunnen helpen?
STAP 8
Weer aan het werk
Als je opnieuw aan het werk bent, is het zaak daar plezier in te krijgen, te leren omgaan met je beperkingen en je nieuwe vaardigheden. Daarvoor is begeleiding op het werk van belang, net zo als een goed contact met je nieuwe werkgever.
Hoe wil je ingewerkt worden?
Denk je dat je (in het begin) extra begeleiding nodig hebt?
Tip: Het stappenplan voor dit logboek is gebaseerd op het boek "De WAO voorbij" van Barbara van Rossum - ISBN 90-5422-020-1. Dit boek bevat ook een reeks voorbeelden van mensen die na een periode van ziekte weer werk hebben gezocht en gevonden. Het is een uitgave van de FNV (FNV-publieksservice 0900-3300300).
